“ULAK Projesi Yerli Teknoloji Üretiminin Önünü Açacaktır”
Savunma Sanayii Müsteşar Yardımcısı Dr. Celal Sami Tüfekçi, Aselsan ana yükleniciliğinde Netaş ve Argela firmaları ile birlikte geliştirilen ULAK Projesi’ni değerlendirdi. Tüfekçi, “ULAK Projesi’nde yerel pazarın etkisini en iyi şekilde kullanma gerekliliği daha iyi anlaşılacaktır. Yerli ürün, yerli pazar avantajını kullanarak küresel pazara daha güçlü şekilde ulaşabileceğinden ve yerele özgü ihtiyaçlara en kolay cevap verecek ürün olacağından, Türkiye 4.5G altyapısında ULAK ürünlerinin kullanımının teşvik edilmesi, sonraki nesilde de yerli teknoloji üretiminin önünü açacaktır.” dedi.
ULAK Projesi’nin kapsamı ve güncel durumu hakkında bilgi verebilir misiniz?
ULAK Projesi, 3G şebekelerin kurulumunda yaşanan yerli ürün eksikliğinin tamamlanması amacıyla ortaya çıkmıştır. Proje, 17 Temmuz 2012 tarihli Savunma Sanayii İcra Kurulu kararı sonucunda Teknoloji Kazanım Projesi olarak başlatılmış ve 15 Şubat 2013 tarihinde Savunma Sanayii Müsteşarlığı ile Aselsan A.Ş. arasında imzalanan sözleşme ile hayata geçirilmiştir.
ULAK Projesi kapsamında LTE-A (Long Term Evolution-Advanced), diğer isimlendirilmesi ile 4.5G Macrocell Baz İstasyonu yazılım ve donanım olarak milli imkanlarla tasarlanmıştır. Projede Aselsan’ın ana yükleniciliğinde Netaş ve Argela firmaları çalışmaktadır.
Gelinen aşamada 15 Şubat 2013 tarihinde tasarımına başlanan ULAK Baz İstasyonu, Türk mühendislerinin geceli gündüzlü çalışmaları ile operatör şebekelerinde çalışabilecek duruma getirilmiştir. Ticari şebekeler için 4.5G’nin getirdiği olmazsa olmaz özellikler geliştirilmiş, operatör şebekelerinde daha etkin kullanımı için gerekli Alarm Yönetimi, Performans Yönetimi ve Uzaktan Yazılım Atma gibi özelliklerin kazandırılmasına yönelik entegrasyon ve test faaliyetleri yürütülmektedir.
ULAK Baz İstasyonu’nun Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından ihale edilen Evrensel Hizmet Projesi kapsamında her üç operatör tarafından aynı anda kullanımı için gerekli olan “RAN Sharing” özelliği tasarımı tamamlanmış, laboratuvar testlerine başlanmıştır.
Türkiye’de ilk defa tasarlanan bir baz istasyonu için önemli mesafeler kaydedilmiş ve ürünün ispatının tamamlanması için az bir zaman kalmıştır.
“EKOSİSTEM DAHA DA BÜYÜYEREK DEVAM EDECEK”
Bildiğimiz kadarıyla ULAK’ın arkasında önemli bir sanayileşme var. Bu konuda neler söylemek istersiniz?
ULAK, Aselsan ana yükleniciliğinde Netaş ve Argela firmaları ile birlikte geliştirilmektedir. Hızla değişen ve gelişen mobil iletişim teknolojisi ve pazar dinamikleri göz önüne alındığında en kısa zamanda canlı şebeke kullanımına geçmesi ve sürdürülebilir olması için donanım/yazılım tasarımının geliştirilmesi kapsamında çeşitli üniversite, akademisyen ve firmalarla işbirlikleri yapılmaktadır.
Bunun yanı sıra hem elektronik hem mekanik üretim faaliyetlerinde çok sayıda küçük ve orta ölçekli firma ile çalışmalar devam etmektedir. Ürün çeşitliliğinin artması ve uçtan uca iletişim güvenliğinin sağlanması amacı ile canlı şebekede kullanılan diğer donanım ve yazılımların da yerli imkanlarla geliştirilmesi sayesinde bu ekosistemin daha da büyüyerek devam edeceğini değerlendirmekteyiz.
Mobil operatörlerin ULAK Projesi’ne yönelik yaklaşımları ve birlikte yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verebilir misiniz?
2014 yılında başlayan ilk temaslar neticesinde 2015 yılından itibaren üç operatörümüzle yoğun görüşmeler ve çalışmalar başlatılmıştır. Mobil iletişim pazarında satışa sunulan ürünlerle rekabetçi olabilmesi ve pazar dinamiklerine uyum sağlanabilmesi için ULAK’ın sahip olması gereken özellikler, bu özelliklerin önceliklendirilmesi ve bir zaman planına oturtulması yönünde operatörlerimiz tarafından ciddi destek verilmiştir. Onlarla yürütülen çalışmalar neticesinde ULAK’ın canlı şebeke kullanımı için gerekli özellikleri tanımlanarak, etkin kaynak kullanımı sayesinde önemli mesafeler alınmıştır.
Bunun yanında ürünümüzün canlı şebeke kullanımı öncesinde tasarım doğrulaması yapılabilmesi için laboratuvar ve örnek sahalarda çalışma imkanı vermeleri ve özelliklerin geliştirilmesi esnasında bilgi birikimlerini/deneyimlerini paylaşmaları sayesinde ULAK kısa zamanda kullanılabilir hale gelmiştir.
Gelinen aşama itibari ile laboratuvar testleri tamamlanmak üzere olup, canlı şebeke kullanımı öncesinde örnek sahalarda testlere devam edilmektedir.
Operatörler ile halihazırda imzalanmış sözleşmeler var mıdır? Yurtiçi ve yurtdışı pazarlarda ULAK Baz İstasyonu kullanımına yönelik hedefleriniz, stratejiniz ve yürütülen faaliyetler hakkında bilgi verebilir misiniz?
Yakın zamanda ilk aşama olarak Turkcell ve Vodafone ile 250’şer adet farklı konfigürasyonlarda baz istasyonu satışına yönelik sözleşme imzalanmış olup, Türk Telekom ile de 125 adet baz istasyonu satışına yönelik sözleşme imzalanma aşamasına getirilmiştir. Bahsi geçen sözleşmeler kapsamında tanımlanan sorumluluklara yönelik de faaliyetler yoğun bir şekilde yürütülmektedir.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından yapılan IMT Hizmet ve Altyapılarına İlişkin Yetkilendirme İhalesi kapsamında yayınlanan şartname ile ilk yıl %30, ikinci yıl %40, üçüncü ve devam eden yıllar içinde en az %45 yerli malı kullanım yükümlülüğünün şart koşulması ile yerli ürünler için ciddi bir yurtiçi pazar tanımlanmıştır. Bunun yanında Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından ihale edilen Evrensel Hizmet Projeleri kapsamında şart koşulan en az %10 ve %30 kullanım şartları da bu pazarın artmasına önemli katkıda bulunmuştur. Hedefimiz ULAK’ı canlı şebeke kullanımı için en kısa zamanda olgun hale getirmek ve yukarıda belirlenen oranlardan daha fazla kullanımını sağlamaktır.
Son iki yıldır dünyanın en büyük Mobil İletişim Fuarı olan Mobile World Congress’e (MWC) stand kurulumu yapılarak katılım sağlanmış olup, ULAK’ın yurtdışı pazarda da tanınabilirliğinin artırılması yönünde ciddi çalışmalar yapılmıştır. Bunun yanında yine bu tarz ürünlerin tanıtımının yapıldığı birçok uluslararası fuara katılım sağlanarak, ürün tanıtımları yapılmıştır. Her fırsatta yabancı heyet ziyaretlerinde ürün ön plana çıkarılarak farkındalığın artırılması yönünde faaliyetler yürütülmüştür. Şebeke büyüklükleri ile dünyada önemli bir yere sahip olan operatörlerimizin canlı şebekelerinde kısa zamanda kullanımına geçmesi ile birlikte ULAK’ın ciddi bir referansa sahip olmasını ve bu referans ile birlikte başta çevre ülkeler olmak üzere yurtdışı pazarında da hak ettiği yeri almasını hedefliyoruz.
“YENİ ÖZELLİKLER KAZANDIRILIYOR”
ULAK Baz İstasyonu’nun daha da geliştirilmesiyle ilgili nasıl bir yol haritanız var?
ULAK Baz İstasyonu, 3GPP tarafından yayınlanan Release 10 ve Release 11 standartları temel alınarak ve donanımsal olarak herhangi bir değişiklik yapılmadan yazılımsal olarak gelişmeye açık esnek mimari ile Release 12 ve Release 13 standartlarını da destekleyecek şekilde geliştirilmektedir. Ticari kullanım amacı ile 800MHz, 1800MHz ve 2600MHz frekans bantlarını destekleyecek şekilde, Kamu Güvenliği sistemlerinde kullanım amacı ile de 450MHz frekans bandını destekleyecek şekilde çalışmalar yürütülmektedir.
Canlı şebeke kullanımını artırmak ve sürekliliğini sağlamak amacı ile donanımsal ve yazılımsal yeni özelliklerin kazandırılmasına yönelik faaliyetlere yoğun şekilde devam edilmelidir. Ciddi bir teknolojik ve fiyat rekabetinin olduğu mobil iletişim pazarında ayakta kalmanın ve bu pazarda söz sahibi olmanın tek yolu sürekli geliştirme yapmak ve yeni teknolojiler üretmektir. Bunun yanında ürün çeşitliliğinin artırılması ve uçtan uca canlı şebekede kullanılan diğer ürünlerinde bir an önce bu portföye kazandırılması büyük önem taşımaktadır.
En büyük hedefimiz; yeni standart sürümleri ile hızlı gelişen ve değişen bu teknolojiyi bir an önce yakalamak, daha ötesine geçmek, tanımlayacağımız yeni teknolojilerle standart oluşturma faaliyetlerine katılmak, kullanılacak teknolojilerin belirlenmesinde söz sahibi olmak, alınacak yeni patentlerle daha güçlü bir konuma gelip tüm dünyada tanına bir Türk markası haline gelmektir.
1 Ağustos 2017’de gerçekleştirilmiş olan 6G Haberleşme Teknolojileri ve Uygulamaları Çalıştayı’nda da mevcut teknolojiyi uygulayan bir ülke olmak yerine, yeni standartların belirlenmesinde söz sahibi olan bir ülke konumuna gelmenin önemi vurgulanmıştır. Haberleşme teknolojilerinde yeni standartların belirlenme süreci, bu standartları kullanacak ürünlerin piyasaya sürülmesinin yaklaşık 10 sene kadar öncesinde başlamaktadır, bu nedenle 5G ve ötesi için çalışmalarımıza, üniversite ve sanayi iş birliğini ön plana çıkartarak hız vermemiz elzemdir.
İDEF 2017 kapsamında ULAK Baz İstasyonu’nun Kamu Güvenliği ve Acil Yardım Haberleşme Sisteminin Geniş Bant Çözümünde Kullanılmasına Yönelik Niyet Anlaşması imzalandı. Söz konusu anlaşmasının içeriği hakkında bilgi verebilir misiniz?
Günümüz ihtiyaçları ve önümüzdeki yıllarda beklenen gelişmeler doğrultusunda, Kamu Güvenliği alanında, veri iletişim trafiğine duyulan gereksinim artmaktadır.
İletişim trafiğine yönelik artan ihtiyaçların karşılanması amacıyla ULAK Projesi ile (4.5G) LTE-Advanced teknolojisine sahip yerli yazılım ve donanım sistemleri milli olarak Kamu Güvenliği Haberleşme Sistemleri’ne kazandırılacaktır. Bununla birlikte Ülkemiz siber saldırılara karşı milli güvenlik mekanizmalarının daha da güçlendirildiği Kamu Güvenliği Haberleşme Sistemleri’ne sahip olacaktır.
Bu kapsamda, Müsteşarlığımız ile Aselsan Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş arasında ULAK Baz İstasyonu’nun Kamu Güvenliği ve Acil Yardım Haberleşme Sistemi’nin geniş band çözümünde kullanılmasına yönelik yapılacak görüşme ve çalışmalara zemin oluşturmak için 11 Mayıs 2017 tarihinde IDEF 2017’de bir İyi Niyet Anlaşması imzalanmıştır.
ULAK Projesi kapsamında ortaya çıkan 4.5G Macrocell Baz İstasyonu’nun marklaşmasına/şirketleşmesine yönelik bir yol haritanız var mı?
Daha önce de belirtildiği üzere nihai amaç ULAK’ın mobil iletişim pazarında bilinen bir marka haline getirilmesi, diğer bir değişle bir dünya markası olmasıdır.
Proje başlangıcında bu yana yurtiçi ve yurtdışı pazar araştırmaları yapılmış, bu kapsamda sektörün dinamiklerini yakından takip eden ve çok iyi bilen danışmanlarla/danışman firmalarla çalışılmış, raporlar hazırlanmış ve bu raporlar sürekli güncel tutulmaya çalışılmıştır. Çok hızlı değişen dinamiklerin ULAK’ın pazar potansiyeline etkileri incelenmiş, yurtdışı pazarlara açılması için çok önemli referans olacak yurtiçi pazarda kullanıma yönelik başta Savunma Sanayii Müsteşarlığımız (SSM) olmak üzere Devletimizin desteği ile önemli gelişmeler sağlanmıştır.
Gelinen aşama itibari ile Müsteşarlığımız ULAK Haberleşme A.Ş. şirketini kurmuştur. İlk aşamada SSM ve Aselsan ortaklığında faaliyetlerine başlayacak Şirket’in yakın bir zamanda Yönetim Kurulu Üyeleri belirlenmiştir. Faaliyetlerine ULAK’ın pazarlama ve satışı ile başlayacak olan Şirket’in, kısa zamanda yeni ortaklık yapısı ile diğer disiplinleri de içinde barındıracak şekilde büyümesini amaçlamaktayız.
ULAK Baz İstasyonu’nun, Evrensel Hizmet Kanunu çerçevesinde kurulmuş olan mobil haberleşme altyapısının güncellenmesi ve yaygınlaştırılması işi kapsamında kullanılmasına yönelik yürütülen çalışmalar ve güncel durum hakkında bilgi verebilir misiniz?
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından Evrensel Hizmet Kanunu çerçevesinde kurulmuş olan mobil haberleşme altyapısının güncellenmesi kapsamında en az %10, yaygınlaştırılması işi kapsamında da en az %30 yerli malı belgesine sahip ürün kullanımı şartı getirilmiştir.
Bahsi geçen projeler kapsamında kurulu/kurulacak sahalar 2G ve 4.5G teknolojilerine sahip baz istasyonlarını içerecek olup, ULAK’ın 4.5G şebekesinde hizmet verecektir. Her üç operatörün aynı baz istasyonundan aynı anda hizmet alabilmesi için gerekli olan “RAN Sharing” özelliği tasarımı tamamlanmış, laboratuvar testlerine başlanmıştır.
Laboratuvar testleri sonrasında hali hazırda kurulu olan ve sadece 2G teknolojisine sahip Çankırı bölgede bulunan 6 adet sahaya kurulumlar yapılmış olup, yakın bir zamanda saha testlerinin tamamlanması planlanmıştır.
Bunun yanında bu projeler kapsamında işletmeci operatörlerle ve 2G altyapı sağlayıcı firmalarla sözleşme imzalanmasına yönelik faaliyetler de yoğun bir şekilde devam etmektedir.
4.5G’den 5G’ye geçiş aşamasında, iletişim teknolojilerinde önemli bir dönüşüm süreci beklenmektedir. Bu dönüşüm sürecinde mobil cihaz sayısının ve çeşitliliğinin artması, şebeke kullanım oranının yoğunlaşması, yeni güvenlik gereksinimlerinin ortaya çıkması gibi bir dizi faktörün önemli rol oynayacağı değerlendiriliyor. 5G ile birlikte ortaya çıkacak bu dönüşüm sürecinde oluşacak fırsatların değerlendirilmesi noktasında ULAK Projesi’nin nasıl bir katkı sağlayacağını değerlendiriyorsunuz?
Devletin risk sermayesi yatırımcısı rolünü üstleneceği ULAK benzeri projelerle, 5G’de yenilikçi ve buluş/patent üretebilen bir startup ekosistemi oluşturabilir. Oluşacak bu startup ekosisteminin bir sonraki nesilde, standart belirleyici yapılarda, yüksek etkiye sahip olmaları kuvvetle muhtemeldir. Bu nedenle Türkiye’nin 5G vizyonu büyük önem taşımaktadır.
Türkiye’de son yıllarda, haberleşme sektöründe yerel teknoloji geliştirme konusunda son derece umut vaat eden gelişmeler vardır. 3G mikro baz istasyonları ile başlayan süreç, şu anda 4.5G baz istasyonlarının yerel üretilmesi ve akabinde onu destekleyecek bir ekosistem yolunda ilerlemektedir. Bu süreçte, devlet savunma sanayiindeki başarısını, haberleşme sektörüne yaymayı hedeflemiş ve bu alanda risk yatırımcısı rolü üstlenerek, yerli ticari haberleşme endüstrisinde yerel teknolojiye yönelik ilk adımları atmıştır. Bu vizyonun 5G yönünde ilerletilmesi ve güçlendirilmesi küresel anlamda rekabetçi yeni bir endüstri oluşturulmasını sağlayacaktır.
Başlatılan çalışmaların 4.5G baz istasyonları ile sınırlı kalmaması planlanmaktadır. Çalışmaların diğer şebeke bileşenlerini de kapsaması ve bir sonraki nesil olan 5G şimdiden içine alan bir ekosistem yaratılması amaçlanmaktadır.
Ayrıca, Türkiye’de yerli teknolojiyi desteklemek için atılacak doğru adımların belirlenmesinde, ULAK Projesi iyi bir tecrübe olacaktır. Yerli pazarın, ölçek ekonomileri açısından sahip olduğu kaldıraç gücü dikkate alındığında, ULAK Projesi’nde yerel pazarın etkisini en iyi şekilde kullanma gerekliliği daha iyi anlaşılacaktır. Yerli ürün, yerli pazar avantajını kullanarak küresel pazara daha güçlü şekilde ulaşabileceğinden ve yerele özgü ihtiyaçlara en kolay cevap verecek ürün olacağından, Türkiye 4.5G altyapısında ULAK ürünlerinin kullanımının teşvik edilmesi, sonraki nesilde de yerli teknoloji üretiminin önünü açacaktır.
“YERLİLİK ŞARTLARI HABERLEŞME SEKTÖRÜNÜ HAREKETE GEÇİRDİ”
Haberleşme Teknolojileri Kümelenmesi’nin sektöre nasıl bir katkı sağlayacağını değerlendiriyorsunuz?
Kümelenme faaliyetleri savunma sanayiinde de önem verdiğimiz bir alandır. Şunu memnuniyetle ifade etmek isterim ki, IMT Hizmet ve Altyapılarına İlişkin Yetkilendirme İhalesi kapsamında getirilen yerlilik şartları haberleşme sektörümüzü harekete geçirmiş ve firmalarımızı bu pazarda yer almak konusunda yüreklendirmiştir. Bu kapsamda firmalarımıza ULAK Haberleşme A.Ş.’yi koçbaşı olarak kullanmalarını, bu şirketin ürünlerini destekleyecek bir ekosistem oluşturmalarını ve sektörde hep birlikte daha güçlü yer almalarını tavsiye ediyorum.
