Genç Girişimcilere Küreselleşme Fırsatı
TÜBİTAK’ın Bireysel Genç Girişimci Geliştirme Programı’nın uygulayıcı kuruluşlarından biri olan BİGG Atılım Konsorsiyumu; Atılım Üniversitesi ARGEDA Teknoloji Transfer Ofisi, Başkent Üniversitesi Bilgi, İnovasyon ve Teknoloji Transfer Ofisi, Çankaya Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi ve Ostim Teknopark A.Ş.’den oluşuyor.
BİGG Atılım’ı oluşturan paydaşların hepsinin ayrı bir yetkinliğinin olmasının, konsorsiyumun en önemli özelliği olduğuna işaret eden Atılım Üniversitesi ARGEDA Teknoloji Transfer Ofisi Müdürü Serkan Bürken, girişimci adaylarına; eğitimlere ve mentörlüklere katılma, yeni fikirlere ve bu konudaki yeni önerilere açık olmaları çağrısında bulundu.
Deneyimli yönetici, “Girişimci arkadaşların Türkiye bazında değil ‘Global bazda bu işi nereye satabilirim?’ diye düşünmesi gerekli.” dedi. Teknolojik girişimciliğin ülkemiz için önemine vurgu yapan Bürken, sorularımızı yanıtladı.
BİGG Atılım nasıl doğdu?
Türkiye’de girişimciliğe olan ilgi giderek artarken, kurumsal destekler de aynı oranda çeşitleniyor. BİGG Atılım Projesi 2016 yılında yazıldı. 2017 yılında 1 ve 2. çağrısına, 2018’de ilk çağrıya çıktı. Şimdi 2018’in ikinci dönemindeyiz ve dördüncü çağrıya çıkmış bulunuyoruz. 2019 sonuna kadar sürecek. Toplamda 6 çağrı olacak. 2019’dan sonra da konsorsiyumunun devam etmesi hedefleniyor.
TÜBİTAK’ın stratejisi; etrafta uygulayıcı kuruluşlar olsun, onlar yetiştirip bana göndersinler ben de yetişen genç girişimcileri destekleyecek miyim, desteklemeyecek miyim? Ona karar vereyim şeklinde. BİGG Atılım bu kapsamda bir uygulayıcı kuruluş. Aynı zamanda TÜBİTAK 1601 kapsamında da destekleniyor.
YÜZDE 50 BAŞARI ORANI
Üç çağrının sonuçları istatistiklere nasıl yansıdı?
2017’nin ilk çağrısında 4 girişimci gönderdik TÜBİTAK’a ve hepsi desteklendi. 2017’de toplam 28 girişimci yönlendirdik; onlardan da 14’ü desteklendi. Başarı oranımız yüzde 50. Bu da hedefimizi karşılıyor; TÜBİTAK ortalamasının da üstünde. 2018-1’de 16 tane yönlendirdik sonuçlarını bekliyoruz.
Girişimci sayısında hedefiniz var mı?
Her yıl 20 girişimciyi destekletmeye çalışıyoruz.
TÜBİTAK neler sağlıyor?
İş fikirlerini hayata geçirmeleri için 150 bin TL hibe destek veriyor. Bu bir başlangıç sermayesi gibi. Girişimciler burada önce prototip ve satılabilir bir ürüne ulaşmaya çalışıyorlar.
“TİCARİLEŞEBİLMELİ”
Girişimcileri nasıl seçiyorsunuz? Temel kriteriniz neler?
Belli bir eleme sürecinden geçiriyoruz. Dönemlik olarak 90-100 başvuru oluyor. Girişimci proje fikriyle gelip teknik dosyasını sunuyor. İncelemeden önce adaylara ortalama 5 hafta süren; Ar-Ge, İnovasyon, Sunum Teknikleri, Yatırımcı Sunumu, Fikri Mülkiyet konularının incelendiği eğitimler veriyoruz.
Eğitimin ardından iş planlarını TÜBİTAK’ın istediği şekilde yapmalarını sağlıyoruz. Daha sonra iş planlarını iki ayrı jüride değerlendiriyoruz. Jüri; paydaşlardan ve akademisyenler ile özel sektör çalışanlarının yer aldığı dış uzmanlardan oluşuyor.
TÜBİTAK’ın bizden, bizim de girişimciden beklediğimiz; ticarileşebilir bir teknoloji fikri olması. Temel budur. 150 bin TL’lik bütçe ile bunu satılabilir hale getirsin, ufak ufak faturalarını kesmeye başlasın. Ondan sonra da yatırım alsın. Bu bir kaldıraç etkisi yaratıyor.
Jüri aşamasında; projenin Ar-Ge, inovasyon ve ticarileşebilme potansiyeli masaya yatırılıyor. Bazı fikirler çok iyi olmasına rağmen ticarileşme ihtimali çok düşük oluyor. Piyasada yer alabilir mi, alamaz mı? Nasıl yer alabilir? Zaten girişimci arkadaşlar da bunu araştırıyorlar. Kendi iş fikirleri nedeniyle bunu araştırmak durumundalar. Diyelim ki biyomedikal cihaz fikri var. Bunun gerçekten pazarı var mı diye bakıyoruz. Sistematik bir araştırma değil ama bir ön fikrimizin olması şart.
Güzel ancak geliştirilmesi gereken projeler olursa, mevcut çağrı döneminde yardımcı olmaya çalışıyoruz. Eğer o çağrı dönemine yetişmezse bir sonraki dönemde başvurmasını istiyoruz. Bunu nasıl yapıyoruz? Hem eğitimler veriyoruz hem de birebir mentörlerle eşliyoruz adaylarımızı.
Adaylarımız 2 aylık hazırlık sürecinde 1 aya yakın mentörlerle çalışıyorlar. Mentörlerle sıkı çalışıp hem TÜBİTAK’a sunacakları iş planlarını hazırlamak durumundalar hem de kendi iş fikirlerini optimize etmek zorundalar. Bu koşulları yerine getirilerse onları TÜBİTAK’a aktarıyoruz.
Ön aşamada biz de TÜBİTAK gibi düşünüyoruz. TÜBİTAK’ın yapmak istediği de bu. Küçük küçük TÜBİTAK’lar oluşturup daha çok bölgeye ulaşmak istiyor. Bizim gibi uygulayıcı kuruluşlar, TÜBİTAK’ın bir şubesi gibi çalışıyor. TÜBİTAK bize de bir esneklik sağlıyor.
Teknoloji tabanlı girişimcilik riskli bir alandır; yüzde yüz bir başarı söz konusu değil. Amerika’da girişimcilere yatırılan her 100 milyon doların, sadece 3 milyon doları işe döner. Ama o 3 milyon dolardan; Facebook, Google, Amazon gibi işler çıkar.
“GİRİŞİMCİ İŞ FİKRİNE ÂŞIKTIR”
Projesi kabul edilmese de fikrinde ısrar edenler var mı?
Yılmayan çok arkadaş var. Hatta girişimci arkadaşların çoğu, kendi iş fikrine âşıktır; sonuna kadar devam etmek ister. Bu biraz girişimcilik refleksi, girişimcilik içgüdüsü. Süreç içinde yıpranıp da bırakan çok oluyor. İnatla devam etmeye çalışan yüzde 10’luk kesim oluyor.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, girişimci arkadaşın iş fikri gerçekten üstüne gitmeye değer mi? Bunun için dış gözlerden destek alması ve rasyonel düşünmesi lazım. Olmayacak bir işin peşinden koşmak girişimcilere, vakit ve para kaybı olarak geri döner.
Proje başvurularında sektör analiziniz var mı?
Bizim konsorsiyumda şanslıyız. Tarım teknolojisinden de makineden de çok proje geldi. E-ticaret, yazılım gibi bu tür alanlarda değişik proje fikirleri geldi ve gelmeye devam ediyor.
Ostim Teknopark’ın konsorsiyumdaki rolünü nasıl görüyorsunuz?
Atılım Üniversitesi olarak Ostim Teknopark’ın da hissedarlarından biriyiz. OSTİM OSB ve Teknopark Yönetimleriyle birbirimizi destekleyici, uyumlu bir iş birliğimiz var. Konsorsiyum bazında güzel işlere imza atıyoruz. Bazı girişimciler projelerini OSTİM’deki firmalarla çalışarak prototip aşamasında realize etmeye çalışıyorlar
BİGG Atılım’ın en önemli özelliği nedir?
Paydaşların hepsinin ayrı bir yetkinliğinin olması. Başkent Üniversitesi, tıp alanında iyi. Ostim Teknopark, ticarileştirme ve üretimde iyi; üretime yakın. Çankaya TTO ve Atılım Üniversitesi mühendislikte iyiler. Bu şekilde bir sinerji yaratmaya çalışıyoruz.
Adaylar en çok neye dikkat etmeliler?
Mümkün olduğunca eğitimlere ve mentörlüklere katılmalılar. Kendi iş planını savunsunlar ama yeni fikirlere ve bu konudaki yeni önerilere açık olsunlar. Eğer yeni fikirlere ve yeni önerilere açık olurlarsa başarı oranları daha yüksek oluyor.
TÜRKİYE’NİN ÇIKIŞ YOLU: TEKNOLOJİK GİRİŞİMCİLİK
Biz teknolojik girişimcilikle uğraşıyoruz. Teknolojik girişimcilik, Türkiye için mevcut dünya sisteminde bir çıkış yolu olarak görünüyor. Aynı zamanda istihdamın artırılması, yeni girişimciler için de çok önemli.
Makroekonomik olarak da ‘Bir türlü katma değerli üretim yapamıyoruz.’ diyoruz. Eğer girişimciliği yeterince geliştirebilirsek, iş fikirlerine iyi mentörlükler verebilirsek, bir sonraki aşamada girişim sermayesi fonlarıyla buluşturabilirsek ancak o zaman küresel bazlı işler yaratabileceğiz. Bu noktada küresel olmak da ciddi önem taşıyor. Girişimci arkadaşların mutlaka ‘Global bazda bu işi nereye satabilirim?’ diye düşünmesi gerekli. Yoksa sadece Türkiye pazarıyla olacak bir iş değil bu.
Girişimcilik süreçleri Batı’da çok daha yaygın. Avrupa’da girişimciliğin önemli kısmı iş birliğine dayanıyor. Bizim gibi teknoloji transfer ofisleri, teknoparklar, kalkınma ajansları bir araya gelip bu sistemleri oluşturmaya çalışıyorlar. Türkiye’deki gelişmeler de olumlu. Biz de bu girişimcilik ekosistemini desteklemek amacıyla son 4-5 senedir ciddi çalışmalar yapıyoruz.
